Gember Zingiber officinalis = Djahé
Botanische namen zijn vaak afgeleid van hun oude namen. Het woord Zingiber is een goed voorbeeld. .
Het komt van het Sanskriet woord singabera wat betekent ‘de vorm van een hoorn’.
De gemberplant is een meerjarige struik die uit de tropen afkomstig is.
De wortelstok is het deel van de plant dat als kruid wordt gebruikt. Hoewel dit deel ondergronds groeit is het eigenlijk geen wortelstok maar een opgezwollen stengel.
Dit is de reden waarom verse gember wordt vaak aangeduid als ‘stam gember’. De typische smaak wordt veroorzaakt door etherische olien en harsen (galangaolie en alpinol). Het aroma is beschreven als”rijk en warm, met een frisse, houtachtige noot en zoete, citrus ondertoon.
De smaak is kruidig, fruitig en aromatisch. Gember ruikt nogal scherp.
Gember wordt vaak gebruikt in kerriegerechten, bij gevogelte en vis, lamsvlees en zeevruchten. Het is ook een essentieel bestanddeel om ontbijtkoek, speculaas en rijstebrij op smaak te brengen.
In de Indonesische keuken wordt gember veel gebruikt in allerlei hartige gerechten.
Gember kan je vers aankopen. Let er bij de aankoop op dat de gemberwortel stevig is en niet uitgedroogd en rimpelig. Je kan deze gedurende enkele weken in de koelkast bewaren. Ook invriezen gaat erg goed; rasp een beetje van de ingevroren gember wanneer je het nodig hebt.
Verse gember moet je schillen en dan fijnsnijden, raspen of in flinterdunne plakjes snijden voor gebruik. De smaak van verse gember is zachter dan die van gedroogde gember.
De smaak van gedroogde gember is sterker en aromatischer en is daarom geschikt om te gebruiken als smaakversterker in bijvoorbeeld koekjes, cake, soepen, sauzen en dranken als ginger ale. Ginger ale is een frisdrank die met name populair is in de VS. Vergelijkbaar met root beer, is het een ongefermenteerde drank, dat bestaat uit suiker, gember extract en koolzuurhoudend water. In de late middeleeuwen en de renaissance, werd gember gebruikt als een smaakmaker voor echt bier, een drank die verkregen wordt door fermentatie van mout.
Gember verhoogt de eetlust, bevordert de spijsvertering en verhelpt maagkrampen.
Recept
Gebakken Groenterijst
Ingredienten
Voor 8 Personen:
– 500 g rijst
– 1 L kippenbouillon (of water met bouillonblokjes)
– 1 rode paprika in blokjes
– 2 wortelen in blokjes
– 2 uien in blokjes
– 1 prei in ringen gesneden (of 1 bussel lenteuitjes)
– 200 g gekookte erwtjes
– 3 teentjes look, fijn gesnipperd
– stukje gember, fijn gesnipperd of gemberpoeder
– scheutje olie (arachide of maisolie)
– 1 koffielepel kerriepoeder
– 2 eetlepels zoete sojasaus
– sesamolie
– peper en zout
Bereidingswijze
Kook de rijst gaar in de kippenbouillon. Verwarm de olie in een grote wokpan. Wok de uien, paprika en de wortelen kort en hevig in de hete olie. Voeg dan knoflook, prei en gember toe en laat nog 1 minuutje mee sudderen.
Roer de rijst onder de groenten en laat even meebakken.
Voeg de kerriepoeder en de sojasaus toe en breng op smaak met peper en zout. Voeg de erwtjes toe en besprenkel tenslotte met een beetje sesamolie.
Tip: Er bestaan in de handel mixen voor nasi met gedroogde groenten en kruiden. (=nasikruiden).
Deze als aanvulling gebruiken op bovenstaand recept zal je gerecht een meer oosters tintje geven.
Auteur: Chef-kok Stef Lauryssen.
AardappelKoteletten in Kerrie saus
voor 4 personen, duur 30 minuten
Ingredienten:
500 gram aardappel
2 dl slagroom
24 gram korianderpoeder
4 teentjes knoflook
3 st tomaat
4 eetlepels ghee (geklaarde boter)
4 theelepels garam massala
2 theelepels gember poeder
2 ei
1 ui
25 gram meel
1 theelepel chilipoeder
0,5 theelepel chilipoeder
0,5 theelepel geelwortel
0,5 theelepel venkelzaad
naar smaak zout
naar smaak peper
Schil de aardappels en kook ze gaar. Giet af en pureer ze. Voeg chilipoeder, zout, peper, garam masala en koriander toe en bind het mengsel met de eieren en de meel.
Vorm er koteletjes van. Verhit de overige ghee in een pan en bak de koteletjes om en om goudbruin. Neem uit de pan en laat goed uitlekken.
Bereiding kerriesaus: Hak de ui met de gember en knoflook. Voeg er de garam masala en venkel aan toe en laat regelmatig roerend 4 minuten fruiten in de ghee.
Hak de tomaten fijn en doe ze in de pan. Laat 4 minuten bakken. Schenk er circa 4 eetlepels water bij en breng aan de kook. Draai het vuur dan lager en giet er de room bij.
Breng op smaak met zout en peper en voeg koenjit (=geelwortel) toe. Roer zorgvuldig door.
Leg de koteletjes in de saus en warm nog even door. Doe over op een schaal en garneer met chilipoeder.
